Nga Migena Aleksi
Skandali i fundit që del nga dosjet e SPAK mbi tenderat e AKSHI-t nuk është thjesht një histori abuzimi financiar. Ai është një simptomë e thellë e degradimit institucional, ku fondet publike që duhet të shërbenin për digjitalizimin e shtetit përfundojnë të “justifikuara” me fatura për çokollata dhe biskota.
Sipas materialeve hetimore, rreth 10 milionë euro janë devijuar përmes një skeme transaksionesh fiktive, ku kompani të lidhura me tendera teknologjikë deklarojnë blerje produktesh ushqimore nga subjekte që nuk kanë asnjë lidhje funksionale me shërbimet IT.
Kjo nuk është thjesht mungesë logjike ekonomike; është indikator klasik i pastrimit të parave.
AKSHI nuk është një institucion periferik. Është një nga pikat më të ndjeshme të buxhetit shtetëror, sepse administron projekte me vlerë dhjetëra miliona euro, shpesh të mbështetura edhe nga fonde të huaja. Kur abuzimi ndodh pikërisht këtu, problemi nuk është vetëm korrupsioni, por kapja e një sektori kyç të shtetit.
Në këtë kontekst, emra si Andis Papa nuk janë thjesht individë nën hetim, por produkte të një ekosistemi ku biznesi, politika dhe administrata ndërthuren pa kufij dhe pa kontroll real.
Faturat fiktive si mekanizëm i zakonshëm
Ajo që e bën këtë skandal edhe më shqetësues është banaliteti i skemës: çokollata për të justifikuar miliona euro.
Kjo tregon dy gjëra: Se skema të tilla janë përdorur shpesh dhe me bindjen se nuk do hetohen. Se ekziston një ndjenjë pandëshkueshmërie aq e fortë, sa nuk kërkohet më as sofistikim për të fshehur gjurmët.
Kur një kompani IT “blen” ushqime për miliona euro, nuk kemi të bëjmë me gabim kontabël, por me një marrëveshje të heshtur mes aktorëve të skemës.
SPAK përballë testit real
Hetimi i SPAK është një hap i rëndësishëm, por jo i mjaftueshëm. Pyetja thelbësore nuk është vetëm kush firmosi faturat, por: Kush i miratoi kontratat? Kush mbylli sytë në auditime? Dhe mbi të gjitha, kush përfitoi realisht nga ky devijim fondesh?
Nëse hetimi ndalet te biznesmenët dhe nuk prek zinxhirin administrativ dhe politik, atëherë kemi vetëm një pastrim fasade, jo pastrim sistemi.
Skandali i “çokollatave të AKSHI-t” është një pasqyrë brutale e mënyrës si shteti shqiptar është trajtuar si bankomat privat. Nuk është histori ushqimesh, por histori pushteti dhe parash publike.
Nëse kjo dosje nuk shkon deri në fund, mesazhi do të jetë i qartë: në Shqipëri mund të vjedhësh miliona euro dhe t’i quash “çokollata”, mjafton të jesh në anën e duhur të pushtetit.
