Në një nga ditët e prillit të çadrës së Republikës së Re këtu e 5 vjet më parë, kur ish-ambasadorja e BE-së në Tiranë, Romana Vlahutin i kërkoi Lulzim Bashës miratimin e paketës ligjore me 7 ligje për zbatimin e reformës në drejtësi si kusht për hapjen e negociatave, kreu i PD-së tha:
“Nuk ka bisedime, nuk ka negociata, ka vetëm bisedime për të negociuar largimin tënd (Ramës) dhe ardhjen e një qeverie teknike, nuk do të negociojmë futjen tonë në qeveri jo, ne do të jemi opozita deri sa qytetarët të vendosin se kush do të qeverisë këtë vend, por harroje se do të bësh zgjedhje me ministrin tënd të Brendshëm që njihet botërisht si mbrojtës i krimit, harroje se do të bësh zgjedhje zotëria juaj, harroje se do të bësh zgjedhje me kriminelët kryetar bashkish, me kriminelët në Kuvend…
Na kanë thënë bëjeni vettingun se do të hapen negociatat, kësaj në shqip i themi broçkulla, në anglisht ka një fjalë”. Basha iu drejtua atyre që e rrethonin: “Kush di anglisht këtu? Si i thonë në anglisht? Pyeti ai, duke marrë përgjigje të shpejtë jo vetëm nga një zë.
“Bullshit”, ngriti zërin. Dhe jo vetëm, në ato takime tre mujore të çadrës.
Basha do ta përcillte të ngjashmen e qëndrimeve të tij edhe në një postim në Facebook diku nga mesi i prillit i vitit 2017.
“Opozita është pro vettingut sipas parashikimeve kushtetuese të 22 korrikut për vettingun. Ligji i miratuar në mënyrë të njëanshme nga Edi Rama nuk ka lidhje me këtë reformë dhe nuk i shërben vettingut, por kapjes së procesit të vettingut për të kapur pastaj gjithë aparatin e drejtësinë.
Ka vetëm një garanci për largimin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve të korruptuar: një vetting i pavarur. Këtë vetting do të bëjmë në Republikën e Re.
Ne do të votojmë nga e para ligjin për vettingun dhe pesë ligjet e tjera të zbatimit të reformës në drejtësi, sipas marrëveshjes se 22 korrikut, për t’i kthyer ato tek fryma dhe gërma e 22 korrikut dhe, mbi të gjitha, për të garantuar një drejtësi të pavarur nga politika dhe nga krimi.
Por së pari duhet të bëjmë zgjedhje të lira”.
Por vetëm pak kohë më pas, (as një muaj nga premtimet e tij), Lulzim Basha hyri në zgjedhje me Ramën kryeministër, ndryshe nga sa tha, bëri bashkëqeverisje me të, ndryshe nga sa tha, nuk ndryshoi konfigurimin e kryetarëve të bashkive “kriminelë” e as deputetëve, Republika e Re nuk u vendos, e madje kaloi edhe paketa ligjore për drejtësinë në një seancë të bojkotuar nga PD.
Lulzim Basha kishte një opinion tjetër edhe ndaj ndërkombëtarëve në një nga debatet për zgjedhjen e drejtuesve të organeve në drejtësi.
“…Nuk mund të ketë kurrësesi në pikëpamjen time ndonjë institucion ndërkombëtar i cili të kërkojë dhunimin e Kushtetutës dhe nuk mund t’i shkojë askujt në mendje asnjë përfaqësuesi ndërkombëtare t’i kërkojë shqiptarëve apo faktorëve politike apo opozitës të shkelin mbi konsensusin e 22 korrikut kjo për mua është e paimagjinueshme. Nuk kanë asnjë vlerë sepse nuk kanë asnjë tagër që të interpretojnë Kushtetutën e Shqipërisë…”
Basha nuk ndryshoi gjithashtu qëndrim për KPK kur këmbëngulte disa herë se kish përdorur dy standarde për shkarkimin e gjyqtarëve dhe prokurorëve, kur drejtësia e re ishte diskretituar e deri tek deklaratat se vettingu ishte korruptuar që në gjenezë.
Këto ishin qëndrimet e Lulzim Bashës deri pak muaj më parë, kur në një ditë tetori mes konfliktit të hapur me Sali Berishën i shpallur “non grata” nga SHBA dhe një propozimi të ardhur në Kuvend nga PS-ja për zgjatjen e mandatit të KPK dhe komisionerëve publik deri në fund të 2024-ës, Basha do të ndalte hovin dhe do të sqaronte një të vërtetë se me mbarimin e mandatit të KPK-së, procesi nuk mbetej në vakum.
“Nuk ka vakum kushtetues, vettingu vazhdon, nuk ndalet. E parashikon Kushtetuta. Mundësisht tua sqaroni sa më mirë shqiptarëve. Ajo që kërkohet është zgjatja e mandateve të 14 personave që kanë pasur katër vite kohë. Para se ky vendim të merret, duhet të diskutohet fillimisht se çfarë kanë bërë këta njerëz, si ka ecur procesi, çfarë kanë bërë, a kanë pasur presion, duhet vendosur cila është më e mira përballë reformës në drejtësi. Çdo vendim i yni është më i miri për shqiptarët”, tha Basha për mediat disa muaj më parë. Më tej heshtje publike.
Se sa u bë analiza nga Basha apo grupi i PD për atë që ka bërë KPK këto vite kjo mbetet për tu parë.
Ajo që kuptuam të gjithë ishte një qëndrim i beftë i tij, pro zgjatjes së mandatit të vettingut vetëm 30 minuta para fillimit të seancës (ku do të votohej) me një opinion krejtësisht të ndryshuar edhe për ndërkombëtarët kur tha se këta të fundit e kishin kërkuar zgjatjen e KPK dhe jo PS që sipas tij donte t’ia kalonte vettingun KLGJ dhe KLP.
Basha tha të enjten para medias se nuk kishte ndryshuar qëndrim, dhe zbuti tonet kur nënvizoi se, “reforma në drejtësi ka pasur ngecje dhe devijime”.
Përkundër qëndrimit të 5 viteve me parë, Basha tha se kësaj here vota ishte për integrimin e vendit. Dhe mbi të gjitha, ai theksoi se PD-ja e kishte arritur qëllimin duke ngritur dy komisione ajo për reformën zgjedhore dhe atë territoriale.
Politikisht ngritja e dy komisioneve nuk do të thotë asgjë, sa kohe që nuk kemi as objekt të paracaktuar me qëndrime paraparake nga PS-ja krejt të ndryshme për secilën prej çështjeve.
Nuk do të thotë asgjë politikisht as për kauzën tjetër atë të vettingut të politikanëve (që aq shumë e theksoi Basha të enjten), kur PS-ja minimalisht nuk ka lëshuar sinjale afruese, e madje edhe disa opinione paraprake nga shoqëria civile depozituar në Kuvend flasin kundër propozimit
Nuk do të thotë asgje politikisht sa kohë që kemi një komision po aq të rëndësishëm atë për inceneratorët që deri më tash ka bërë një vrimë në ujë dhe ka pak shanse edhe nëse i zgjatet mandati i kërkuar nga PD-ja.
Që do të thotë shumë pak në dhënien e një shpjegimi të drejtë, bindes dhe shterues për të dhënë votat nga një kryetar opozite që deri para do muaj më parë, për më shumë se 5 vjet, ka mbajtur një qëndrim diametralisht të kundërt për çështjen më të diskutueshme në vend atë të vettingut në drejtësi.
