Personat që mbushin 100 vjeç këtë vit kanë përjetuar shumë ndryshime historike. Të lindur në vitin 1925, midis dy luftërave botërore, ata kanë parë gjithçka, nga shpikja e penicilinës deri te zhvillimi i TikTok-ut.
Por shumë pak njerëz e arrijnë këtë moshë. Sipas Kombeve të Bashkuara, rreth 630,000 persona janë njëqind-vjeçarë në mbarë botën, dhe shumica jetojnë në vetëm 10 vende, në Azi, Europë dhe Amerikë të Veriut, që ndryshojnë në madhësi, ekonomi, politikë dhe shëndetësi.
Një në pesë njëqind-vjeçarë jeton në Japoni, e cila ka jetëgjatësinë më të lartë, me 88 vjet për gratë dhe 82 për burrat. Pas Japonisë vijnë SHBA-ja, Kina dhe India, por krahasuar me popullsinë, vende europiane si Franca, Greqia dhe Italia renditen më lart.
“Shteti japonez është në krye të të gjitha listave,” thotë Solveig Cunningham, profesoreshë e kërkimeve mbi shëndetin dhe jetëgjatësinë në Institutin Demografik të Holandës.
Kjo lidhet me ushqimin, aktivitetin fizik dhe ambientin e shëndetshëm. Megjithatë, Cunningham thekson se duhet të studiohet shëndeti i emigrantëve në Japoni për të kuptuar më mirë.
Jetëgjatësia ekstreme ka intriguar shkencëtarët dhe ka frymëzuar shumë libra dhe programe televizive. Një teori e njohur është ajo e “zonave blu,” rajone ku njerëzit jetojnë gjatë për shkak të stilit të shëndetshëm të jetesës dhe gjenetikës.
Por disa studiues kanë ngritur dyshime mbi saktësinë e këtyre zonave, duke përmendur gabime administrative dhe mashtrime në regjistrat e lindjes dhe pensionet.
Cunningham pranon se ka disa “anomali në të dhëna”, por ato nuk ndikojnë në trendet kryesore, pasi vendet me më shumë njëqind-vjeçarë kanë jetëgjatësi më të lartë mesatare.
“Ato janë vende ku njerëzit jetojnë më gjatë, prandaj më shumë arrijnë moshën 100 vjeç,” shpjegon ajo.
Edhe në vende me jetëgjatësi më të ulët, ata që mbijetojnë janë shumë të fortë. Nuk duket të ketë ndonjë “përbërës magjik” për jetëgjatësinë.
Ekspertët bien dakord se faktorët kryesorë megjithatë janë: aktivitet fizik i rregullt, ushqim i shëndetshëm, kujdes mjekësor, gjumë i mjaftueshëm, shmangie e duhanit dhe alkoolit, dhe menaxhim i stresit.
“Nuk jam shumë e bindur për efektet e peshkut, çokollatës apo një gotë vere,” tha Cunningham me buzëqeshje.
