Anoreksia nervore është një çrregullim i të ngrënit i karakterizuar nga një kërkim i pandërprerë për dobësi, imazh të shtrembëruar të trupit, frikë ekstreme nga obeziteti dhe kufizim i konsumit të ushqimit, të cilat çojnë në një peshë trupore dukshëm të ulët.
Anoreksia nervore zakonisht fillon gjatë adoleshencës dhe është më e zakonshme tek gratë.
Njerëzit me anoreksi nervore kufizojnë marrjen e ushqimit pavarësisht nga humbja e vazhdueshme e peshës. Ata janë të përhumbur nga mendimi i ushqimit dhe mund të mohojnë se kanë një problem.
Humbja e shpejtë ose e rëndë e peshës mund të ketë pasoja kërcënuese për jetën.
Mjeku e bazon diagnozën mbi simptomat dhe kryen një ekzaminim fizik dhe analiza për të kontrolluar praninë e efekteve negative për shkak të humbjes së tepërt të peshës.
Trajtimet që fokusohen në kthimin në normalitet për sa i përket peshës dhe sjelljes së të ngrënit (të tilla si terapi psikologjike familjare dhe individuale) mund të ndihmojnë.
Anoreksia nervore zakonisht shfaqet gjatë adoleshencës ose tek të rinjtë, rrallë para pubertetit ose pas moshës 40 vjeçare. Në çdo vit, deri në 1 në 200 vajza ka anoreksi nervore. Anoreksia nervore është më pak e zakonshme tek meshkujt. Megjithatë, rastet e lehta mund të mos identifikohen.
Në rajonet ku ushqimi është i pakët, anoreksia nervore është e rrallë.
Ekzistojnë dy lloje të anoreksisë nervore:
Kufizues: Njerëzit zvogëlojnë sasinë e ushqimit që hanë pa e konsumuar periodikisht ose duke iu drejtuar teknikave të eliminimit (për shembull, duke nxitur të vjella [të quajtura të vjella të shkaktuara nga vetja] ose duke marrë laksativë). Disa njerëz ushtrojnë së tepërmi.
Bulimia / Eliminimi: Individët kufizojnë marrjen e ushqimit të tyre, por gjithashtu hanë tepër dhe/ose angazhohen në sjellje eliminuese rregullisht.
Shkaqet e anoreksisë nervore
Shkaku i anoreksisë nervore nuk dihet. Janë identifikuar disa faktorë rreziku, si:
Faktorët gjenetikë dhe mjedisorë (socialë) kontribuojnë në zhvillimin e anoreksisë nervore.
Në shoqërinë perëndimore dëshira për të qenë e dobët është e përhapur dhe njerëzit e shëndetshëm nuk konsiderohet tërheqës nga shumë njerëz.
Edhe para se të arrijnë adoleshencën, fëmijët janë të vetëdijshëm për këtë realitet dhe dy të tretat e adoleshentëve ndjekin një dietë ose marrin masa të tjera për të kontrolluar peshën e tyre trupore. Megjithatë, vetëm një përqindje e vogël e adoleshentëve zhvillojnë anoreksi nervore.
Faktorë të tjerë, të tillë si cënueshmëria psikologjike, ndonjëherë mund të sjellin zhvillimin e anoreksisë nervore. Shumë njerëz që zhvillojnë sëmundjen i përkasin klasës së mesme ose të lartë socio-ekonomike.
Simptomat e anoreksisë nervore
Anoreksia nervore mund të jetë e lehtë dhe kalimtare ose e rëndë dhe e vazhdueshme.
Shenjat e para të çrregullimit manifestohen nga një preokupim i lehtë me dietën dhe peshën trupore. Këto shqetësime duken të pajustifikuara duke qenë se, në shumicën e rasteve, këta janë njerëz që nuk janë dukshëm mbipeshë në fillimin e çrregullimit. Shqetësimi dhe ankthi për peshën intensifikohen me humbje të mëtejshme në peshë. Edhe në prani të humbjes së tepërt në peshë, individë të tillë pretendojnë se janë obezë, mohojnë me vendosmëri se kanë ndonjë problem, nuk ankohen për humbje peshe dhe zakonisht refuzojnë çdo lloj trajtimi. Ata vazhdimisht përpiqen të humbin peshë edhe nëse miqtë dhe familja i paralajmërojnë se po humbin shumë peshë. Njerëzit me anoreksi nervore e konsiderojnë shtimin në peshë si mungesë të papranueshme të vetëkontrollit.
Fjalë për fjalë anoreksi do të thotë “mungesë oreksi”, por, në realitet, shumica e njerëzve me anoreksi nervore janë të uritur. Shumë prej tyre nuk e humbasin oreksin derisa të jenë jashtëzakonisht të dobësuar.
Gjithashtu, personat me këtë çrregullim janë të shqetësuar për ushqimin. Për shembull, ata mund të bëjnë si më poshtë:
• Në vend që të hanë, ata shqetësohen për dietat dhe llogaritin kaloritë.
• Mund të grumbullojnë, fshehin ose hedhin ushqim.
• Ata mund të mbledhin receta.
• Ata mund të përgatisin pjata për njerëzit e tjerë.
30 deri në 50% e njerëzve me anoreksi nervore kanë qejf dhe/ose më pas heqin qafe ushqimin me të vjella ose duke marrë laksativë. Pjesa tjetër thjesht zvogëlon sasinë e ushqimit qëckonsumon. Ata shpesh gënjejnë për sasinë e ushqimit që hanë dhe fshehin të vjellat dhe zakonet e veçanta të të ngrënit. Disa marrin gjithashtu diuretikë (barna që bëjnë që veshkat të nxjerrin më shumë ujë) për të reduktuar ënjtjen e perceptuar dhe të përpiqen të humbin peshë.
