Nga Brixhilda Xhuraj
Për një kohë të gjatë, pjesa më e zhytur në errësirë dhe grindavece e Evropës, Ballkani mund të ketë një dritë të re drejtuese.
E pazakontë, por është kryeministri i Shqipërisë, një ish-basketbollist 58-vjeçar, artist modern, Edi Rama.
Të paktën kështu shkruan prestigjiozja “The Economist”, në një artikull kushtuar Ramës.
Stafi i britanikes ka zbarkuar në Shqipëri, ku dhe ka zhvilluar një takim miqësor me numrin një të Qeverisë.
Fitorja në zgjedhjet vendore, çështjet në Ballkan, e shkuara historike dhe sfidat e Shqipërisë janë disa nga temat në artikullin e botuar këtë të enjte të 8 qershorit.
Për revistën, është fakt që Rama tani të ketë mundësinë e të pretendojë se është një yll ballkanik, kur bëhet fjalë për qetësimin e gjakrave në rajon.
Jo vetëm kaq, një vëzhgues perëndimor e ka cilësuar atë si “i shkëlqyer, vizionar, ekscentrik, egomaniak…me një ndjenjë të fortë të trashëgimisë së tij në histori”.
Më poshtë artikulli i plotë i përshtatur për Albanian Post
Muajin e kaluar Partia e tij Socialiste mposhti “çantën e grisur” të grupeve opozitare për t’i fituar të gjitha, përveç një pjese të vogël të 61 bashkive dhe këshillave të vendit.
Kështu që ai ka të ngjarë të fitojë zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme, që do të zhvillohen në 2025.
Kjo do të ishte fitorja e tij e katërt dhe kështu të sundojë deri në vitin 2029 atë që dikur ishte posti më i mjerueshëm i rajonit.
Në pushtet që nga viti 2013, Rama është tashmë kreu aktual më jetëgjatë i një qeverie ballkanike.
Në vitin 2000 ai u shfaq si një kryebashkiak dinamik dhe plot ngjyra i kryeqytetit të Shqipërisë, Tiranës.
Që nga viti 2005 ai drejton partinë e tij.
Tani ai mund të pretendojë se është një yll ballkanik, madje me një ndikim qetësues në një rajon ende të brishtë: dëshmitar i trazirave në vendin fqinj në Kosovë.
I ulur në zyrën e tij pasi u kthye nga bisedimet me klubin e futbollit Manchester City për krijimin e një rrjeti akademish stërvitore në Ballkan, ai tregon një figurë imponuese me një bluzë, pantallona të gjera dhe atlete të bardha që shkëlqenin.
Duke folur rrjedhshëm në një sërë gjuhësh, ai është padyshim kozmopolit.
Kjo, pavarësisht nga edukimi në atë që ishte një nga vendet më të izoluara, më të egra dhe paranojake të botës, i përshkruar shpesh nga shqiptarët e sotëm si “Koreja e Veriut e Evropës” përpara rënies së komunizmit në 1991.
“Italia ishte Amerika jonë”, mendon ai.
“TV, futbolli italian, Papa, muzika. Por edhe marrja e televizorit nuk ishte e lehtë”.
Ai kujton se e kishte veshur dhomën e tij me çarçafë dhe qilima në mënyrë që askush të mos e dëgjonte atë dhe shokët e tij duke luajtur regjistrime të paligjshme të Beatles.
Ai thotë se kujton tronditjen dhe kënaqësinë e tij kur mund të lexonte Kafkën, Prustin dhe Dostojevskin.
Kritikët e tij vërejnë se ai ishte një fëmijë i nomenklaturës komuniste, babai i tij ishte një skulptor zyrtar kryesor, i cili mund të ketë formuar tiparet e Stalinit.
Rama akuzohet gjithashtu për një kult të personalitetit.
Një vëzhgues perëndimor e quan atë “shkëlqyes, vizionar, eksentrik, egomaniak…me një ndjenjë të fortë të trashëgimisë së tij në histori”.
Ai nuk ka turp të rendisë arritjet e tij – ose të paktën të Shqipërisë postkomuniste.
Tirana është e panjohshme nga ajo që ishte tre dekada më parë: një fshat i zymtë, gri, totalitar, sub-sovjetik.
Atëherë, i gjithë vendi kishte rreth 6 mijë makina: ishte e paligjshme të posedosh një të tillë.
Tani ka më shumë se 700 mijë.
Megjithëse partia e Ramës vjen nga ajo e drejtuar prej 44 vitesh nga vrasësi masiv Enver Hoxha deri në vdekjen e tij në 1985, ajo është rindërtuar plotësisht: pro tregut, social-demokrate.
Kritikët e saj e akuzojnë atë për rrënjosjen e korrupsionit nën një elitë oligarkike që dominon median dhe ka lënë pabarazinë të zgjerohet.
Rama hedh poshtë pretendime të tilla.
Ai thotë se modelon partinë e tij sipas Laburistëve të Ri të Britanisë.
Tony Blair, gruaja e tij avokate Cherie dhe mjeku i tij për një kohë të gjatë, Alastair Campbell, të gjithë ende e vizitojnë për të dhënë këshilla.
“Ne nuk jemi shumë ideologjikë,” thotë Rama.
“Për ne nuk ka zgjidhje djathtas apo majtas: nuk është herezi të kesh një zgjidhje të drejtë që funksionon”.
Margaret Thatcher, ishte “një udhëheqëse e madhe” që miratoi reforma të dhimbshme për të modernizuar Britaninë, pa të cilat Laburistët e Rinj nuk mund të kishin sukses pas saj.
Besimi i Ramës përfshin rajonin.
I gjithë Ballkani, vëren ai, madje edhe Serbia tradicionalisht pro-ruse, është i bashkuar pas Ukrainës.
Një anëtare e NATO-s që nga viti 2009 dhe që nga viti 2010 pjesë e grupit Shengen që jep udhëtim pa viza brenda Evropës deri në tre muaj, Shqipëria nuk ka asnjë grindje serioze me fqinjët e saj, shton ai.
“Kjo është unike në historinë tonë”.
Sa i përket anëtarësimit në BE, ai me mençuri refuzon të vendosë ndonjë datë, ndërkohë që pranon kërkesat e unionit për hyrjen si një motor për reformat e vetë Shqipërisë.
Rama e pranon se një grup vendesh, të udhëhequr nga Franca, janë të kujdesshëm për të lejuar tufën ballkanike.
Mantra e çdo diplomati perëndimor në Tiranë është se Shqipëria “po shkon në drejtimin e duhur”, por se “ka ende një rrugë e gjatë përpara”, veçanërisht në lidhje me pastrimin e gjykatave dhe krijimin e një shteti të duhur ligjor, një çështje të cilës BE dhe Amerika i kushtojnë shumë vëmendje dhe para.
Një skemë për të verifikuar të gjithë trupin e gjyqtarëve dhe prokurorëve të vendit ka çuar në shkarkimin e dy të tretave të tyre.
Çfarë ndodh me ata që janë pastruar?
“Oh, ata bëhen avokatë dhe kontabilistë”, thotë një aktivist lokal i shoqërisë civile.
Korrupsioni endemik është ende goditja më e madhe në Shqipërinë e sotme.
Të dyja partitë kryesore konsiderohen përgjegjëse, në sytë e shumicës së shqiptarëve.
Çështja tjetër e madhe që shqetëson Ramën është emigracioni.
Popullsia është zvogëluar me të paktën një të katërtën që nga fundi i komunizmit, në rreth 2.9 milion sot.
Të gjitha palët e denoncojnë pa ndryshim tjetrin si gangsterë, mashtrues, madje edhe vrasës, gjë që në disa raste është e vërtetë.
Kjo, pranon ai, shkon prapa në epokën e kobshme të Hoxhës, kur mospajtimi më i butë shpesh nënkuptonte dëbim, burg apo edhe ekzekutim.
Nëse Shqipëria do të bëhet ndonjëherë një demokraci liberale, kjo, e pranon Rama, duhet të ndryshojë.
Nëse do të ndodhte, do të ishte trashëgimia e tij më e madhe.
Mund të ketë nevojë për një brez tjetër.
